ЭБЦТС-ТӨХК-ийн ахлах инженер Д.Мөнхсүлдтэй энэ оны хөрөнгө оруулалтын ажлын талаар ярилцлаа. 

-Энэ онд орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар “Эрдэнэт Булган ЦТС” ТӨХК дээр хийгдэж буй хөрөнгө оруулалтын ажлын явцын талаар мэдээлэл өгнө үү?

 -Орхон аймгийн орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 2025 онд 28,9 тэбрум төгрөгийн 48 нэр төрлийн ажил хийгдэж байна. Эдгээрээс хамгийн том бүтээн байгуулалтын ажил нь 35кВ-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугам болон Даваат дэд станц юм. Энэ дэд станц ашиглалтад орсноор гэр хорооллын 70 хувийг хангадаг хороолол дэд станцын ачааллыг тэнцүүлэх, жигд хуваах юм.  Өөрөөр хэлбэл, хэт ачаалалд  орж шатах эрсдэлтэй байсан Хороолол дэд станцын эрсдэлийг буурууллаа. Даваад дэд станц руу 2000 хэрэглэгчийг шилжүүлж холбох ажил хийгдэж байна. Мөн Хороолол дэд станцын төгсгөлийн хэрэглэгч болох Булган аймгийн Бугат сумын хэрэглэгчид бий.

Бугат сумын шугамд гэмтэл гарах үед дунд нь тэжээгддэг  Даваат, Шанд багийн хэрэглэгчид давхар цахилгаан эрчим хүчгүй болдог  байсан асуудал үгүй болж байна. 

Монгол Улсын эрчим хүчний системийн нийт ачааллын 13 орчим хувийг “ЭБЦТС” ТӨХК    үүрдэг.  Энэ нь  Монгол улсын нутаг дэвсгэрийн 25,7 хувь  буюу 385,000 км2 газар нутаг, 11 аймаг, 147 сум, суурин газрын  86893 хэрэглэгчдэд цахилгаан эрчим хүч түгээн ажиллаж байна.  Цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээс жилээс жилд өсөн нэмэгдэж байгаа энэ цаг үед эрчим хүчний найдвартай байдлыг хангахад чухал үр нөлөөтэй ажлыг энэ онд эхлүүллээ. 

-35/10 кВ-ын тойрог схем үүсгэх ажил хэзээ 100 хувь дуусах вэ?
 

-2025,2026 он гээд хоёр жилээр энэ бүтээн байгуулалтын ажлыг төлөвлөсөн. Энэ жил нийт ажлынхаа 80 орчим хувийг орон нутгийн төсвөөр хийлээ.

Ирэх жил 20 хувь буюу 10 гаруй тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтын ажил хийгдсэнээр 35/10 кВ-ын тойрог схем  үүсгэх ажил 100 хувь дуусна. Ирэх жил Баянбулаг дэд станц, Оюут дэд станцаас тойрог схем үүсгэх дутуу шугамыг гүйцээх гэх мэт ажил ирэх жил үргэлжилнэ. 

-Хороолол дэд станцын өнөөгийн нөхцөл байдал ямар байна вэ? 
Гэр хорооллын баруун хэсгийн цахилгаан хангамжийг 7-р хорооллын урд байрлах 35/6 кВ-ын Хороолол дэд станцаас 6 кВ-ын 5 шугамаар түгээдэг. Уг дэд станц 10 мянган хэрэглэгчийг тэжээж,  100 хувийн ачаалалтай ажиллаж байсан.  Захын хэрэглэгч дээр шугамын уртаас хамаарч 6 кВ болон 0.4 кВ-ын хүчдэл унадаг.  Жилээс жилд  цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээ өсөн нэмэгдэж байна. Нэг дэд станцад гэмтэл гарлаа гэхэд бусад хэрэглэгчийг хязгаарлах нөхцөл байдал бий болсон байсан. Харин одоо Даваат,  Их залуу, Шанд багийн хэрэглэгчид Даваат дэд станцаас тэжээгдсэнээр Хороолол дэд станцын ачаалал буурч, цахилгаан эрчим хүчний найдвартай байдал хангагдана. Энэ станц ашиглалтад орсонтой холбоотойгоор хэрэглэгчдийг шилжүүлэх гурван км 10кВ-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугамыг шинээр татаж ашиглалтад оруулаад байна. 

-Үйлдвэр үйлчилгээний чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах хүсэлтэй иргэн, ААНБ-ын 380В хүссэн  хүсэлт нэлээдгүй бий гэж сонссон. Цахилгаан хангамжийн дэд бүтэц сайжирснаар энэ хүлээгдэл шийдэгдэх үү? 
- Даваат дэд станц ашиглалтад орсон ч энэ станцаас техникийн нөхцөл олгогдохгүй.  Энэ оны хөрөнгө оруулалтын өөр нэг томоохон ажил нь гэр хорооллын 11 багийн 22 байршилд дэд станц шинээр байгуулсан. Энэ станцуудыг барьснаар үйлдвэр, үйлчилгээ болон, барилга байгууламж барих цахилгаан хангамжийн дэд бүтцийн асуудал бүрэн шийдэгдэж байна гэсэн үг юм. Ер нь эрчим хүчний чадлын дутагдалтай холбоотойгоор техникийн нөхцөлийг зохих хэмжээнд хязгаарлаж байгаа. Тухайн дэд станцын чадлаас хамаарч, 80 хувиас дээш ачаалалтай  хэсгүүдэд техникийн нөхцөл олгохгүй байгаа. Гэсэн хэдий ч  боломжит  хэсэгтээ олгоод явж байна.

-Гэр хорооллын 11 багийн 22 байршилд хүчдэлийн уналт сайжруулах ажил хийгдэж байна.  Хэчнээн айл өрхийн цахилгаан хангамж сайжирч  байна вэ? 
-Гэр хорооллын хүчдэлийн уналттай 11 багийн 22 байршилд 10 кВ-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугам 10/0.4 кВ-ын 250 кВ чадалтай дэд станц барихаар төлөвлөсөн.  Үр дүнд  Эрдэнэ, Дэнж, Яргуйт, Их залуу, Уртын гол, Цагаанчулуут, Рашаант, Даваат, Наран, Баянбулаг, Баянцагаан багуудын 3172 хэрэглэгч хүчдэлийн уналтгүй болж байна. 

Мэдээллийн төв