Орхон аймгийн Хамтын ажиллагаа, гадаад, дотоод, төсөл, хөтөлбөрийн удирдагч Б.Оюун-Эрдэнэтэй ярилцлаа.

-Орхон аймгийн боловсролын салбар дахь гадаад хамтын ажиллагаа энэ онд нэлээн өргөжсөн гэж харж байна. Учир нь манай аймаг анх удаа гадаад тэтгэлэгт хөтөлбөр болон сурагч солилцоог эхлүүллээ ?
-Тиймээ. Энэ жил бид БНСУ-ын Сүнчон хотын Үндэсний их сургуульд суралцах оюутнуудын тэтгэлэгт хөтөлбөрийг анх удаа хэрэгжүүллээ. 2024 онд Орхон аймгийн ИТХ, Засаг дарга нар БНСУ-ын Сүнчон хоттой хамтын ажиллагааг эхлүүлж Үндэсний их сургуультай нь хамтран ажиллах гэрээг үзэглэсэн байдаг. Үүний дагуу Орхон аймгийн Боловсролын газар, Сүнчоны Үндэсний их сургууль   энэ онд 24 оюутныг сургах ажлыг зохион байгууллаа. Ингэхдээ ойрын 10 жилд Орхон аймагт дутагдалтай байгаа 30 мэргэжлийг Боловсролын газраас гаргаж үүний дагуу Сүнчон хотын их сургуульд сургах ажлыг хоёр талаасаа хамтран зохион байгуулсан юм.

Оюутнуудын хэлний бэлтгэлд сурах эхний 6 сарын төлбөрийг Орхон аймгийн ЗДТГ, дотуур байр, хоолны төлбөрийг Сүнчоны их сургууль төлсөн. Аймгаас нэг оюутанд хэлний бэлтгэлийн төлбөрт 7 сая төгрөг, Сүнчон хотын их сургуулиас дотуур байр, өдрийн 3 удаагийн хоолны зардалд мөн 7 сая орчим төгрөгийг зарцуулж байгаа.

-Хамтран ажиллах санамж бичигт  тусгасан  өөр боломж нь юу байна вэ?
  -Оюутны хичээл, зүтгэл, сурлагын амжилтаас шалтгаалсан олон боломж бий. Дараагийн 6 сарын төлбөрөө тухайн оюутан өөрөө төлнө. Ингээд оюутан хэлээ сайн сураад шалгалтаа амжилттай өгч нэгдүгээр курсдээ ороод мөн амжилттай сурвал бакалаврын сургалтын төлбөрөөс 30-100 хувь хүртэл хөнгөлөлт үзүүлэхээр “Хамтран ажиллах санамж бичиг”-т тусгасан байгаа. Үүнээс гадна  тухайн сургууль нь хос мэргэжлээр сургах учир оюутнууд маань сонголтоо зөв хийж өөрсдөө маш их хичээх хэрэгтэй байгаа.

-Сонгон шалгаруулалтмыг  ямар зарчмаар зохион байгуулсан бэ?
-Оюутнуудыг хэд, хэдэн үе шаттайгаар сонгон шалгаруулж, ЭЕШ-ийн дүнгээр нь эрэмбэлж, Орхон аймагт ойрын 10 жилд дутагдах мэргэжлээс сонголтоо хийсэн тохиолдолд уг  тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамруулсан. Эдгээр ажлыг Боловсролын газраас зохион байгуулсан. Энэ оны гуравдугаар сараас эхэлж бүх сургуулиудад мэдээлэл өгч бүртгэл,  сонгон шалгаруулалтаа хийсэн.  Эхний ээлжинд 12 сурагч шалгарч есдүгээр сард хичээлдээ сууж эхэлсэн. Дараагийн 11 сурагч  арвандугаар сарын нэгнээс хичээлдээ сууж эхлээд байна.

- Япон Улсын Токамачи хоттой сурагч солилцоо хөтөлбөрийг эхлүүлсэн. Энэ талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?
- Орхон аймаг Япон Улсын Токамачи хоттой хамтын ажиллагаатай. Үүний дагуу тус хоттой танилцах ажлыг мөн зохион байгуулсан. Нийт зургаан сурагч шалгарч Япон улсад 6 хоногийн турш хэд хэдэн үйлдвэр, Waseda их сургууль, ахмадын асрамжийн төв, Токамачи хотын музей, соёл, урлагийн төвүүдтэй танилцсан. Энэ нь хүүхдүүдэд маш их урам зориг өгсөн. Сурагчдыг сонгон шалгаруулахдаа япон болон англи хэлний зохих мэдлэгтэй, урлагийн авъяастай, үндэсний өв соёлоо түгээн дэлгэрүүлдэг, сахилга баттай мөн цаашид Япон улсад суралцах хүсэлтэй эсэхийг нь харгалзан үзсэн. 

-Эдгээр хөтөлбөрүүд цаашид үргэлжлэх үү?
-Үргэлжилнэ. Гэхдээ Сүнчон хотруу явсан эхний хүүхдүүдийн сурлага, сахилга бат, хичээлдээ шамдах, хариуцлагатай байдлыг харгалзан үзэж 2027 оноос дараагийн сурагчдаа явуулах ажлыг зохион байгуулна. Мөн Японы Коганей хоттой бас хамтран ажиллахаар судалж байна. Ирэх жил гэрээгээ үзэглэчихвэл тус хотруу бас сурагч солилцоог хийхээр төлөвлөж байна.

-Энэ онд ЕСБХБ-ны “Эрдэнэт хотын гамшигт тэсвэртэй байдал” төслийн хүрээнд үерийн далан болон инженерийн шугам сүлжээний ажил эхэлсэн. Ажлын явц ямар байна вэ?
-Эрдэнэт хотын үерийн эрсдэлийг бууруулах, усны чанарыг сайжруулах зорилгоор  Европын сэргээн босголт хөгжлийн банкны 7 сая ам.долларын хөнгөлөлттэй зээл, Европын холбооны 6.71 сая еврогийн буцалтгүй тусламжийн санхүүжилтээр Орхон аймагт "Гамшигт тэсвэртэй хот” төсөл хэрэгжиж байна. Төслийн нээлт өнгөрсөн тавдугаар сард болж барилгын ажил эхэлсэн. Уг төсөл нь Үерийн эрсдэлийн менежментийг сайжруулах, Усан хангамжийг сайжруулах гэсэн хоёр бүрэлдэхүүн хэсэгтэйгээр найман байршилд хэрэгжинэ.
 “Үерийн далан байгуулах” ажлын гүйцэтгэгчээр БНХАУ-ын төрийн өмчийн “Хунан Индастриал Экүйпмэнт Инсталэйшн” компани, гэр хорооллын усан хангамжийн сүлжээг өргөтгөх, /нэмэлтээр хотын төвийн усан хангамжийн сүлжээг сэргээн засварлах, сайжруулах/ ажлыг “Престиж инженеринг” ХХК хоёр жилийн хугацаанд гүйцэтгэнэ.

- Энэ онд Орхон аймгийн гадаад болон дотоод хамтын ажиллагаа хэрхэн өргөжсөн гэж дүгнэж байна вэ?
- Орхон аймаг БНХАУ, ОХУ, Турк, Япон, БНСУ зэрэг 10 гаруй улсын хотуудтай боловсрол, эрүүл мэнд, дэд бүтэц, соёл, урлагийн салбарт хамтран ажиллаж байна. Энэ онд ЕСБХБ-ны үерийн далан, НҮБ-ын Хүүхдийн сангаас хүүхдийн сурах орчны агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор Яргуйт багийн 28 дугаар цэцэрлэгийн уурын зуухыг халж газрын гүний дулаан,  нар, салхины хосолсон халаалтын системийг шинэчлэх төсөл хэрэгжиж байгаа.

Мөн ОХУ-ын Улаан-Үүд хотын “Соёл урлаг, эдийн засгийн өдөр”-үүд Орхон аймагт анх удаа боллоо. Орхон аймаг Улаан-Үд хоттой 2003 онд анх хамтын ажиллагааны “Санамж бичиг” байгуулсан. Өнгөрсөн онд санамж бичгээ дахин шинэчлэн  байгуулсанаар энэ онд тус хотын соёлын өдрүүд болсон. Нийт 100 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй баг ирж Орхон аймагт соёл, урлагийн хамтарсан урлагийн тоглолт зохион байгуулж иргэд маш сайхнаар хүлээн авсан. Ирэх жил Орхон аймгийн соёл, эдийн засгийн өдрүүд Улаан-Үд хотод болно. Гадаад хамтын ажиллагаагаа салбар бүрт хөгжүүлж, өргөжүүлэхээр зорьж байна. 

Мэдээллийн төв