Аймгийн ИТХ-ын ээлжит бус 9 дүгээр хуралдаанаар  “Орхон аймгийг 2026-2030 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл”-ийн төслийг хэлэлцүүлж, төлөөлөгчдийн олонхийн саналаар баталлаа. 

Бодлогын баримт бичгийг боловсруулахдаа олон нийтийн оролцоог хангаж, 26 багийн иргэдтэй танхимын уулзалт, хэлэлцүүлэг, “Асуудал-Арга зам” цахим санал асуулгыг зохион байгуулснаар нийт 2231 иргэний саналыг сонсож, тулгамдаж буй асуудлыг шийдэхэд чиглэсэн зорилт үр дүнг тодорхойлжээ. 

Өмнөх таван жилийн зорилт буюу Орхон аймаг, Эрдэнэт хотыг 2021-2025 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэлд 164 арга хэмжээг хэрэгжүүлэн117 шалгуур үзүүлэлтийг хангахаар төлөвлөсөн.   2024 оны гүйцэтгэлээр арга хэмжээ 95.5 хувь, шалгуур үзүүлэлт 86 хувийн биелэлттэй байна.

“Орхон аймгийг 2026-2030 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл”-ийг “Монгол Улсыг 2026-2030 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл”-д нийцүүлэн
 “Хүний хөгжил”,

• “Нийгмийн хөгжил ба үндэсний нэгдмэл үнэт зүйл”, 
•  “Эдийн засаг ба дэд бүтцийн хөгжил”, 
•  “Байгаль орчин, ногоон эдийн засаг”,
• “Засаглал, дижитал шилжилт”, 
• “Бүсийн хөгжил”, 
• “Үндэсний өрсөлдөх чадвар”, 
• “Шинжлэх ухаан, технологи, хиймэл оюун” гэсэн бодлогын 8 чиглэлийн хүрээнд зорилтуудаа тодорхойлсон.

Ингэхдээ орон нутгийн онцлогт тулгуурлан, тулгамдаж буй орхигдсон зарим асуудлыг шийдвэрлэхэд чиглэсэн “Цагаан тоосны дэгдэлт, сөрөг нөлөөллийг бууруулах”, “Төрийн архивын баримтын хадгалалт хамгаалалтыг сайжруулах”, “Хотын доторх нийтийн тээврийн үйлчилгээг сайжруулах”, “Аймгийн сургууль, цэцэрлэгийн ачааллыг тэнцвэржүүлэх”, “Хот төлөвлөлтийн норм, стандартыг хангуулах”, “Ухаалаг хотын стандартыг нэвтрүүлэх”, “Үйлдвэр технологийн паркийг хөгжүүлэх”, “Хойд бүсийн тээвэр, логистикийн сүлжээг өргөтгөх” зэрэг зорилтуудыг нэмж тодорхойлжээ. 

“Орхон аймгийн 2026-2030 оны хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөр”-ийн төсөлд төсөвт өртөг тодорхой, санхүүжилтийн эх үүсвэр нь тодорхойлогдсон боловсрол, эрчим хүч, авто зам, дэд бүтцийн салбарт хийгдэх 284 тэрбум төгрөгийн томоохон  6 багц төслийг хэрэгжүүлэхээр тусгасан.  Тус төслийн 25 хувийг Улсын төсвөөс, 75 хувийг орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлэхээр тусгаад байна. 

Зарим үр дүнгээс онцолбол...

• Боловсрол, эрүүл мэндийн салбарын чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлэн, үйлчилгээг тэгш хүргэж, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтэд нийцсэн хүний нөөцийг бэлтгэн, дээд боловсролын төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшнийг нэмэгдүүлж Хүний хөгжлийн индексийг 0.817 -д хүргэнэ, 
• Боловсруулах хүнд болон хөнгөн үйлдвэрлэл, уул уурхайн үйлдвэрлэл, Стандартын шаардлага хангасан хөдөө аж ахуйн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэн, Аялал жуулчлалын өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлж “Нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн”-ийг 42 саяд хүргэнэ, 
•  Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих үйл ажиллагааг сайжруулж, зорилтот бүлгийн хөдөлмөр эрхлэлт, Залуучуудын идэвх, оролцоог нэмэгдүүлэн, жижиг дунд бизнес эрхлэгчдийг дэмжин хөгжүүлж  ажилгүйдлийн түвшинг 6.3-т хүргэнэ... гэх мэт нийгмийн бүх салбарт чиглэсэн  зорилтуудыг дэвшүүлээд байна. 

Сургуулиудын ачаааллыг бууруулна 

Ирэх таван жилд боловсролын салбарын тэргүүлэх чиглэл нь сургуулиудын ачааллыг тэнцвэржүүлэх байна. Төрийн өмчийн 17 сургуулийн 23 хичээлийн байр нь  13,6 мянган хүүхдийн хүчин чадалтай. Өнөөдрийн байдлаар 697 бүлэгт 24,9 мянган хүүхэд суралцаж байна. Ялангуяа, хотын төвийн  ерөнхий боловсролын 4,5,8, 13, 14 дүгээр сургуулийн ачаалал их, анги дүүргэлт  өндөр байгааг  стандартад нийцүүлэхээр зорьж буй. Ирэх жилүүдэд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 7а,2а  хороололд тус бүр  960 хүүхдийн суудалтай сургуулийн барилга орсноор 5, 14, 1,8 сургуулийн ачаалал буурна. 

Улс болон орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалттай Рашаант багийн 250 хүүхдийн суудалтай сургуулийн барилга ашиглалтад ороход Ирээдүй Одод сургуулийг шилжүүлснээр 13 дугаар сургуулийн ачааллыг бууруулна,  Зэст багийн 19 дүгээр сургуулийг орон нутгийн өмчид шилжүүлснээр 4-р сургуулийн ачааллыг бууруулж, тэнцвэржүүлнэ гэх тооцооллыг хийжээ. Өнгөрсөн жилүүдэд 9 сургууль, цэцэрлэгийн өргөтгөлийн барилгыг ашиглалтад оруулж, цэцэрлэгт хамрагдах хүүхдийн тоо 900, сургуульд сурлцах хүүхдийг тоог 920-оор нэмэгдүүлсэн  байна. 

Хөнгөлөлттэй зээл олгож боловсруулах үйлдвэрийг хөгжүүлнэ 

Ирэх таван жилд боловсруулах үйлдвэрийг төрөлжүүлэн хөгжүүлэх зорилтыг  дэвшүүлсэн. Хивсний үйлдвэрээс гадна үйлдвэрлэлийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа  200 гаруй цех бий. Эдгээрийг төрөлжүүлэн хөгжүүлэхийн тулд ЖДҮХС-ийн хөнгөлөлттэй зээлээр дэмжих зорилтыг дэвшүүлжээ. 2026 онд  3 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл болгох бол ирэх таван жилд санхүүжилтыг 10 дахин боловсруулах салбарыг төрөлжүүлэн хөгжүүлэх боломжтой гэж үзжээ. Өнгөрсөн хугацаанд 4,9 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийг жижиг, дунд, үйлдвэрлэл, эрхлэгчдэд болгожээ. Өнөөдрийн байдлаар зээлийн эргэн төлөлтөд ямар нэгэн эрсдэл үүсээгүй, хэвийн үргэлжилж байгааг албаныхан онцолж байна. 

Ажилгүйдлийн түвшинг бууруулж 6,3-т хүргэнэ 

2024 оны жилийн эцсийн байдлаар ажилгүйдлийн түвшин 7,4 бүртгэгдсэн. 2025 онд хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгааг мэргэжлийн байгууллагатай хамтран хийж гүйцэтгэсэн. Судалгаанд 1700 орчим иргэн хамрагдсан. 2026 онд аж ахуйн нэгж  байгууллагаас үйлчилгээний салбарт ажилчид эрэлт хэрэгцээтэй байна.  2035 он хүртэлх хэтийн тооцооллоор Орхон аймагт инженерийн чиглэлийн болон боловсрол эрүүл мэндийн салбарын ажиллах хүчин түлхүү шаардлагатай гэж үзжээ. 

Энэ мэтчилэн нийгмийн сайн сайхан байдлын индексийг 20 хувиар  нэмэгдүүлэх зорилтыг дэвшүүлэв. 

Мэдээллийн төв